Ben jij makkelijk afgeleid? Zo houd je je concentratie wél vast

Een binnenkomende mail, een appje, toch even Facebook checken of gewoon uit het raam staren: we zijn een meester in ons laten afleiden. Hoe zorg je dat je je concentratie wel vasthoudt?

Concentratie, het blijft een heikel punt voor de meeste kenniswerkers. Gaven we de schuld van ons onvermogen tot concentreren eerst aan lawaaierige kantoortuinen, nu we thuiswerken zijn alle Slackberichten, videobesprekingen en mails de boosdoener. We laten ons maar al te gauw afleiden door alle prikkels om ons heen. En dat terwijl het vermogen om je te kunnen concentreren de kernwaarde is om succes te oogsten.

Althans, dat is wat computerwetenschapper Cal Newport betoogt, en waaraan hij zijn internationaal vermaarde boek Deep Work weidde. De computerwetenschapper maakt onderscheid tussen ‘diep werk’, oftewel werk dat het uiterste van je cognitieve vaardigheden vraagt en in een toestand van afleidingloze concentratie moet worden uitgevoerd, en het tegenovergestelde hiervan: ‘oppervlakkig werk’ (shallow work). Helaas zijn de meesten het grootste gedeelte van de dag bezig met de laatste categorie, stelt hij.

Iedereen doet ertoe

Stefan van der Stigchel – die het boek Grip op je aandacht schreef – kan zich grotendeels vinden in de beweringen van Newport, al vindt hij het wat ver voeren om te stellen dat vrijwel alleen mensen die in staat zijn diep werk te verrichten de – in Newports woorden – ‘supersterren’ van de samenleving kunnen worden. ‘Iedereen doet ertoe’, zegt de psycholoog. ‘Iemand met ADHD kan zich bijvoorbeeld niet goed concentreren, maar heeft wel een hoge energie en kan razendsnel beslissingen nemen en creatieve ideeën bedenken, die een ander ten uitvoer kan brengen. In een team heb je een goede mix nodig en moet je individuele verschillen juist vieren.’

Het verrichten van ‘diep werk’ heeft dus niet voor alle functies evenveel waarde. Voor sommige functies is reactief werken – of oppervlakkig werken, zoals Newport het noemt – ook heel waardevol. ‘Het probleem is alleen dat veel mensen de taken die veel concentratie vereisen ook op een shallow-manier uitvoeren’, zegt Van der Stigchel. ‘Bij werk dat veel concentratie vereist, moet je niet denken: ik doe dit even tussendoor. Het is dan zaak je af te sluiten voor alle communicatiemiddelen en je te concentreren op die ene taak.’

Makkelijker gezegd dan gedaan, want hoe breng je dit in de praktijk? Het opdelen van je dag in blokken kan helpen, zeggen Newport en Van der Stigchel. Mails en chats beantwoord je niet continu, maar op gezette tijden. Newport raadt lezers aan te werken met een week- en dagplanning. In je weekplanning schrijf je je doelen voor die week op en in een dagplanning noteer je wat je die dag gedaan wilt krijgen. Komt er tijdens een ‘diep werk-blok’ een taak of gedachte opborrelen die belangrijk is, dan schrijf je die op, om vervolgens weer geconcentreerd verder te gaan. 

Ook pauzes plannen

Belangrijke tip van Van der Stigchel: plan daarbij ook je pauzes in. ‘Mensen vergeten dit vaak, maar het is een heel belangrijke factor en als je die niet inplant, gaat je dag voorbij zonder dat je pauze hebt gehad. Zonde, want door níét te werken, ga je beter werken. Zorg daarom dat pauzes – bijvoorbeeld even een wandeling maken ’s ochtends en tussendoor – net zo’n gewoonte worden als tandenpoetsen. Als je een paar weken achter elkaar ommetjes maakt, zitten die uiteindelijk zo in je systeem, dat je er niet meer over nadenkt.’

Wat het ideale moment is om geconcentreerd te werken? Daarover zijn Newport en Van der Stigchel het eens: het verschilt per persoon en ook per omstandigheid. Heb je een nacht slecht geslapen, dan is ’s ochtends vroeg misschien niet het beste moment. ‘In veel productiviteitsboeken zeggen ze dat je ’s ochtends met de moeilijkste klussen moet beginnen – eat that frog – maar dat is echt onzin’, zegt Van der Stigchel. ‘Iedereen heeft andere piekmomenten.’

Wat wel bewezen effectief is, is een opstart- en afsluitritueel inbouwen in je werkdag. Door middel van het eerdergenoemde wandelingetje aan het begin van de dag, bijvoorbeeld. ‘Je maakt op die manier een duidelijke transitie van privé naar werk’, legt Van der Stigchel uit, ‘waardoor je makkelijker in een werkmodus komt’. Een afsluitritueel helpt je om de werkdag af te ronden en niet in je vrije tijd nog te denken aan je werkzaamheden. ‘Bekijk aan het eind van de dag welke taken je hebt verricht en waar je niet aan toe bent gekomen, maak nog wat laatste notities, kleed je misschien zelfs om en ruim je spullen op. Neem hier echt even de tijd voor, zodat je niet nog in een werkflow zit als bijvoorbeeld de kinderen op je af rennen.’

Trainen als een spier

We kunnen niet allemaal concentratiegoeroes worden, zegt Van der Stigchel. ‘Dat ben ik zelf ook niet. Maar we kunnen er wel beter in worden. Concentratie is als een spier die je moet trainen, maar er zit wel een max aan je spierkracht. Sommigen kunnen een bodybuilder worden, anderen krijgen hooguit bredere schouders. Straf jezelf dus niet af als niet alle concentratietips voor je werken. Als je een aantal tips kunt inpassen in je werkende leven, is dat al mooi.’ Bron: https://bit.ly/3fm0MnK